Een bezoek aan Mosfilm in Moskou: een reis naar het hart van de Russische cinema

Kun je je voorstellen dat je een grote filmstudio binnenstapt en wandelt tussen klassieke filmsets, historische kostuums en camera’s die legendarische scènes hebben vastgelegd? Als je een filmliefhebber bent of gewoon op zoek bent naar een andere ervaring in Moskou, is Mosfilm de ideale plek voor jou. In dit artikel neem ik je mee op een gedetailleerde rondleiding, zodat je precies kunt zien waarom het de moeite waard is om Mosfilm, het Russische Hollywood, te bezoeken en hoe je je avontuur kunt plannen in een van de belangrijkste filmstudio’s van heel Europa.

1. Een beetje achtergrond: de magie van Mosfilm

Als je aan Rusland denkt, stel je je waarschijnlijk plaatsen voor zoals het Rode Plein, de Basiliuskathedraal of het Hermitage Museum in Sint-Petersburg. Echter, Moskou heeft een heel bijzondere plek voor liefhebbers van de zevende kunst: het filmstudiocomplex Mosfilm. Opgericht in 1924, heeft het de creatie van meer dan 3.000 producties gezien, waaronder invloedrijke werken zoals Pantserkruiser Potemkin van Sergei Eisenstein, de klassiekers van Andrei Tarkovsky en gedenkwaardige werken uit de Sovjet- en post-Sovjetperiode.

In bijna een eeuw heeft Mosfilm de transformatie van de Russische samenleving meegemaakt, periodes van intense censuur overleefd, de ineenstorting van de Sovjet-Unie en de heropleving van de entertainmentindustrie in het hedendaagse Rusland. Naast zijn historische betekenis is het een van de weinige studio’s ter wereld die zijn filmische erfgoed combineert met voortdurende productie: het is nog steeds een actieve locatie voor het filmen van films en tv-shows, terwijl het ook functioneert als een museum en tentoonstellingsruimte die openstaat voor het publiek.

Met meer dan 90.000 bezoekers per jaar behoort Mosfilm tot de populairste musea van Moskou voor degenen die zich willen onderdompelen in de Russische audiovisuele industrie. Naast het bewonderen van historische stukken, antieke voertuigen en filmkostuums, is er niets dat kan tippen aan het wandelen door de geluidsstudio’s waar nieuwe verhalen tot leven komen. In 2024 vierde de filmstudio zijn honderdjarig bestaan.

2. Waarom Mosfilm bezoeken?

Filmisch erfgoed
Als je van films houdt, of ze nu klassiek of modern zijn, betekent een bezoek aan Mosfilm dat je je onderdompelt in het levende geheugen van de Russische cinema. Je ontdekt hoe mijlpaalproducties in de wereldfilmgeschiedenis tot stand zijn gekomen. Onder de regisseurs die hier werkten, bevinden zich grootheden zoals Eisenstein en Kalatozov. Films van socialistisch realisme, epische oorlogsdrama’s en zelfs recentere producties hebben allemaal hun perfecte setting gevonden in deze studio’s.

Unieke sets en sferen
Een van de grootste trekpleisters van Mosfilm is de kans om echte sets van films of tv-shows te bezoeken. Sommige sets bevatten middeleeuwse straten, paleizen uit de 18e eeuw, historische kamers en meer. Als bezoeker voel je je alsof je door de tijd reist, terwijl je elk detail onderzoekt dat tot voor kort op het grote scherm te zien was.

Tentoonstellingen en intern museum
In Mosfilm is er een museale sectie waar originele rekwisieten, kostuums en zelfs oude camera’s die bij historische opnames zijn gebruikt, worden tentoongesteld. Je kunt ook autocollecties zien uit verschillende decennia, waaronder enkele klassieke Sovjetvoertuigen en militaire auto’s die in grootschalige oorlogsfilms te zien waren. Dit is een droombezoek voor iedereen die gefascineerd is door filmrekwisieten.

Combinatie van ontspanning en cultuur
Moskou is een enorme stad met talloze bezienswaardigheden, maar de meeste toeristen bezoeken meestal de iconische plekken (het Kremlin, het Rode Plein, de Tretjakovgalerij, enz.). Door Mosfilm aan je reisroute toe te voegen, kun je van de gebaande paden afstappen en meer te weten komen over de lokale filmindustrie, waardoor je culturele ervaring in de Russische hoofdstad wordt verrijkt.

Een actieve studio
In tegenstelling tot andere studio’s die zijn omgebouwd tot musea, is Mosfilm nog steeds in bedrijf. Dat betekent dat er mogelijk opnames plaatsvinden, productieteams in en uit lopen, en die onmiskenbare energie die ontstaat wanneer er ter plaatse films worden gemaakt. Met een beetje geluk zie je misschien zelfs een technicus, acteur of regisseur aan het werk (altijd met respect voor grenzen en zonder te storen, natuurlijk).

3. Een blik op de geschiedenis van Mosfilm

Om de betekenis van Mosfilm volledig te begrijpen, moet je teruggaan naar de oprichting in 1924, toen de pas opgerichte Sovjet-Unie film niet alleen zag als een medium van entertainment, maar ook als een krachtig instrument voor propaganda en volkseducatie. In die vroege jaren werden producties gefilmd die de idealen van het nieuwe regime verheerlijkten, met scripts vol socialistisch symbolisme. Toch werden zelfs in die omgeving opmerkelijke artistieke juweeltjes gecreëerd die in staat waren politieke grenzen te overstijgen.

In de jaren 1930 begon de studio zijn positie te verstevigen als het epicentrum van de Sovjetfilmindustrie: talrijke films die later internationale erkenning zouden krijgen op filmfestivals werden daar geproduceerd. Tijdens de Tweede Wereldoorlog speelde Mosfilm een sleutelrol in het produceren van journaals, documentaires en patriottische speelfilms die bedoeld waren om het moreel op te krikken. In de loop der jaren creëerden regisseurs zoals Mikhail Kalatozov en Grigori Chukhrai onvergetelijke klassiekers zoals De kraanvogels vliegen over en Ballade van een soldaat, terwijl Andrei Tarkovsky zijn stempel drukte met zijn kenmerkende poëtische stijl in werken zoals Solaris.

Een hoogtepunt dat de wereldwijde faam van Mosfilm versterkte, was de coproductie van Dersu Uzala, een film van Akira Kurosawa (1975) die de diepe band van de mens met de natuur in de uitgestrekte Siberische gebieden illustreert. Dit project versterkte niet alleen de samenwerking tussen Japan en de Sovjet-Unie, maar markeerde ook een van de eerste grote samenwerkingen tussen de studio en topklasse buitenlandse filmmakers, waardoor de reputatie ver buiten de Sovjetgrenzen werd gevestigd.

Na de ineenstorting van de USSR in de turbulente jaren 1990, stond Mosfilm voor aanzienlijke economische en structurele uitdagingen. Desondanks herontdekte het zichzelf, paste het zich aan de markteconomie aan en zette het zijn film- en televisieproductie voort. Het begon ook vaker zijn deuren te openen voor bezoekers en filmliefhebbers van over de hele wereld, en werd een culturele locatie die zijn historische erfenis verweeft met de voortdurende productie van nieuwe projecten.

Tegenwoordig opereert Mosfilm als een staatsbedrijf (een federaal unitaire entiteit) en wordt het geleid door regisseur en producent Karen Shakhnazarov, zijn algemeen directeur. Shakhnazarov, die bekend is om zijn eigen filmcarrière, heeft met succes een balans weten te vinden tussen traditie en innovatie, door zijn faciliteiten en apparatuur te moderniseren en ervoor te zorgen dat Mosfilm een prominente naam blijft in de Russische audiovisuele industrie. Van speelfilms tot televisieseries, de studio blijft verhalen produceren die, net als in de vroege jaren, het publiek over de hele wereld willen boeien.

4. Hoe je bezoek te plannen: schema’s, tickets en reserveringen

Geleide rondleiding
Toegang tot Mosfilm is over het algemeen gekoppeld aan het boeken van een geleide rondleiding. Meestal kun je niet zomaar binnenlopen en rondwandelen, omdat het een werkende locatie is. De gidsen (ofwel studiopersoneel of geautoriseerde externe agentschappen) laten je de interessantste gebieden zien, en de rondleiding is meestal goed georganiseerd, zodat je zowel de museumkant als enkele actieve geluidsstudio’s kunt zien.

• Ticketverkoop en geleide rondleidingen: https://mosfilm.ru/excursions/

Schema’s en duur
De rondleidingen kunnen variëren, maar worden meestal aangeboden op specifieke vaste tijden op weekdagen (bijvoorbeeld om 13.00 uur en 16.00 uur) en in het weekend (11.00 uur en 16.00 uur), en duren 1–2 uur, afhankelijk van het programma.

Geschatte prijzen
Een volwassenenticket kost meestal rond de 1.000 roebel op reguliere dagen, met gereduceerde tarieven voor studenten (bijvoorbeeld 900 roebel). Meer uitgebreide rondleidingen of die georganiseerd door agentschappen kunnen ongeveer 1.500 roebel kosten.

Officiële website en contacten

• Officiële Russische website: https://mosfilm.ru
• Officiële Engelse website: https://en.mosfilm.ru/
• Reserveringsmail (indicatieve info): excursion@mosfilm.ru
• Telefoons: +7 (499) 143-95-99 / +7 (499) 143-98-49 (service in het Russisch en basis Engels)

5. Hoe kom je bij Mosfilm

De studio bevindt zich aan de Mosfilmovskaya-straat (Мосфильмовская ул.) in het zuidwesten van Moskou. Je kunt er komen met de metro naar een nabijgelegen station zoals Kievskaya, Universitet of Vorobyovy Gory, vanwaar je een bus of taxi kunt nemen. Sommige particuliere agentschappen bieden direct vervoer aan als je een rondleiding via hen boekt.

Als je kiest voor openbaar vervoer:

1. Metro: Neem de Rode (Lijn 1) naar Universitet of de Blauwe (Lijn 3) naar Kievskaya.
2. Bus: Vanaf deze stations kun je routes nemen zoals 119, 67 of 130, die stoppen in de buurt van de studio’s.
3. Taxi of ride-hailing apps: Diensten zoals Yandex Taxi of Citymobil zijn beschikbaar in Moskou, met relatief redelijke tarieven.

Houd er rekening mee dat Moskou enorm is en dat het verkeer druk kan zijn, dus reken op minstens 30–40 minuten reistijd vanaf het stadscentrum bij lichte verkeersdrukte en mogelijk meer dan een uur tijdens piektijden.

6. Wat te zien tijdens de rondleiding?

Rondleidingen omvatten meestal een vrij uitgebreide route, waarbij zowel historische als moderne aspecten worden gecombineerd:

Automuseum en rekwisieten
Hier kun je een collectie antieke voertuigen bewonderen, veel gebruikt in films over de Tweede Wereldoorlog, tsaristische epics of spionagefilms. Je kunt ook een reeks ongebruikelijke rekwisieten zien, zoals paard-en-wagens, meubels uit verschillende eeuwen en handgemaakte items die helpen de sfeer van specifieke tijdperken te recreëren.

Kostuums en decorstukken
Een van de meest indrukwekkende secties toont de kostuums die gedragen werden in historische of epische films. Je vindt er alles, van Sovjet militaire uniformen tot keizerlijke hofjurken. Elk kledingstuk vertelt een verhaal en biedt een kijkje in het nauwgezette werk van productieteams.

Permanente sets
Afhankelijk van de route en of er opnames plaatsvinden, kun je door recreaties van historische straten wandelen of een geluidsstudio bezoeken met gevels die Europese of oude gebouwen nabootsen. In sommige gevallen hebben ze sets gebouwd die delen van eeuwenoud Moskou of zelfs westerse steden repliceren.

Beelden en Mosfilm-symboliek
Een van de iconen van Mosfilm is het beeld “Arbeider en Kolchozvrouw” (Rabochiy i Kolkhoznitsa), dat in talrijke Sovjetfilmopeningen te zien is. Je kunt replica’s of verwijzingen naar dit beeld tegenkomen, dat de eenheid van de boerenstand en het proletariaat vertegenwoordigt.

Geluidsstudio’s
Als je geluk hebt en de rondleiding het toelaat, kun je een glimp opvangen van een actieve filmset. Grootschalige interieursets worden hier gebouwd, en het is fascinerend om de enorme omvang van de decors te zien. Houd er echter rekening mee dat toegang tot deze gebieden kan variëren, afhankelijk van de huidige opnames.

7. Praktische tips om het meeste uit je bezoek te halen

• Taal: De meeste rondleidingen worden in het Russisch gegeven. Sommige particuliere agentschappen bieden rondleidingen in het Engels (en soms andere talen) aan, maar dit is niet gegarandeerd. Als je geen Russisch spreekt, overweeg dan een tweetalige gids in te huren.
• Foto’s en beperkingen: Over het algemeen mag je foto’s maken in aangewezen gebieden, maar vraag altijd eerst. Soms zijn flits, statieven of video-opnamen verboden. Het is belangrijk om de regels te volgen om studioactiviteiten niet te verstoren.
• Duur: Plan om minstens 2–3 uur uit te trekken voor de rondleiding, inclusief reistijd. Als je een echte filmliefhebber bent, reserveer dan een halve dag; na de rondleiding wil je misschien de souvenirwinkel bekijken of gewoon de sfeer opsnuiven.
• Weer: Hoewel veel gebieden binnen zijn, kunnen delen van de rondleiding buiten zijn (vooral als je openluchtsets bezoekt). In de winter, kleed je warm aan; Moskou staat bekend om zijn temperaturen onder nul, dus kom voorbereid.
• Toegangsbeperkingen: Mosfilm is een werkplek, dus af en toe kan een deel van de rondleiding worden geannuleerd als er een grote opname plaatsvindt. Wees geduldig en begripvol—dit is onderdeel van de magie van een actieve studio.
• ID: Soms moet je je paspoort of een andere vorm van ID laten zien bij binnenkomst (vooral als je een rondleiding hebt geboekt). Zorg ervoor dat je het bij je hebt.
• Comfortabele kleding: Hoewel het niet zo groot is als een pretpark, zul je toch tussen verschillende gebouwen en gebieden bewegen, dus draag comfortabele schoenen.

8. Andere nabijgelegen plaatsen om te combineren met je bezoek

Als je naar het zuidwesten van Moskou bent gereisd, is het een goede gelegenheid om andere interessante plekken in de buurt te verkennen:

• Vorobyovy Gory (Sperwerheuvels): Een van de populairste uitkijkpunten van de stad, met een spectaculair uitzicht op het Loezjniki-stadion en een groot deel van de skyline van Moskou.
• Staatsuniversiteit van Moskou (MGU): Het hoofdgebouw is een van de “Zeven Zusters” wolkenkrabbers gebouwd onder Stalin. Het is een bezoek waard, aangezien het een architectonisch icoon van de Russische hoofdstad is.
• Kievskaya: Als je ervoor kiest om de metro te gebruiken, is Kievskaya Station beroemd om zijn weelderige decoraties uit het Sovjettijdperk. In feite is het bezoeken van enkele metrostations van Moskou een attractie op zich, aangezien ze ware ondergrondse kunstgalerijen zijn.

9. Is het de moeite waard?

Ja, als je een filmliefhebber bent of een reiziger die op zoek is naar unieke ervaringen. Mosfilm dompelt je onder in de geschiedenis en het heden van de Russische cinema, waardoor je de kans krijgt om authentieke kostuums, sets en rekwisieten te zien die je nergens anders vindt. Alleen al het wandelen door de gangen waar enkele van de meest geprezen Sovjet- en moderne Russische films tot leven zijn gebracht, is op zichzelf al onvergetelijk.

Bovendien is er een speciale charme om op een plek te zijn die nog steeds bruist van creatieve energie. Weten dat op elk moment een crew een set nodig zou kunnen hebben, of dat er net achter een muur gefilmd kan worden, voegt een element van spontaniteit toe. Tegelijkertijd betekent dit dat sommige gebieden mogelijk verboden terrein zijn, dus wees voorbereid op mogelijke variaties in de route van de rondleiding.

Al met al is Mosfilm een van de minder bekende schatten van Moskou voor westerse toeristen, maar het is een must-see voor iedereen die de culturele, historische en artistieke dimensies van de Russische cinema wil begrijpen. Het gaat niet alleen om het zien van kostuums en vintage camera’s; het gaat om het ervaren van de levende erfenis van een studio die sinds 1924 de evolutie van een heel land en zijn audiovisuele industrie heeft begeleid.

Bovendien verenigt een bezoek aan Mosfilm twee passies: reizen en film. Je zult onvergetelijke herinneringen, geweldige foto’s en, met een beetje geluk, een verhaal of twee over echte opnames meenemen. Als je een reis naar de Russische hoofdstad plant en iets anders wilt dan de gebruikelijke toeristische plekken, aarzel dan niet om je bezoek aan deze legendarische studio’s te boeken. Je Instagram (en je filmliefhebbende hart) zullen je dankbaar zijn.

Geniet van je rondleiding door Mosfilm en ontdek de magie van de Russische cinema van binnenuit!